Wat is een licht verstandelijke beperking?

"In onze maatschappij functioneert een groep mensen op het niveau van een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid." (citaat Xavier Moonen, 2017). Deze groep heeft absoluut talenten. Doordat onze samenleving echter steeds complexer wordt en om snelle schakelingen vraagt, wordt het voor hen steeds moeilijker om mee te komen.

Een licht verstandelijke beperking (LVB) laat zich omschrijven in vier elementen: intelligentie, sociaal aanpassingsvermogen, leeftijd bij aanvang van de problemen en pervasiviteit. Dit laatste element geeft aan dat de beperking op alle levensterreinen problematisch is. Het gemiddelde IQ bij licht verstandelijk beperkten ligt lager dan gemiddeld, namelijk tussen 50/70. Bij zwakbegaafden ligt het IQ tussen 70-85. Alleen het IQ zelf zegt echter niet zo veel. Er moet ook gekeken worden in hoeverre iemand zich kan aanpassen aan zijn omgeving of in een specifieke situatie.

Geen onwil, maar onmacht

Een licht verstandelijke beperking openbaart zich vaak pas gedurende de lagere schooltijd, omdat in deze fase steeds meer een beroep wordt gedaan op executieve functies zoals plannen en anticiperen. Ook komen in deze periode problemen rondom de informatieverwerking aan het licht. De leer- en sociale context worden complexer en het kan gebeuren dat een reeks faalervaringen wordt opgedaan. Omdat de licht verstandelijke beperking vaak niet aan de buitenkant zichtbaar is, worden de mogelijkheden van deze personen doorgaans te hoog ingeschat en zijn de verwachtingen te hooggespannen. Er lijkt daardoor sprake van onwil of niet gemotiveerd zijn, terwijl er juist sprake is van onmacht en onkunde.

Sinds de decentralisatie van de zorg wordt er meer verwacht van de burger zelf. Anderzijds wordt de maatschappij sneller en complexer. Dit leidt tot een stijging van het aantal mensen dat niet meer mee kan komen. Hierdoor stijgt het aantal personen met een zorgindicatie. Ook stijgt het aantal mensen waarbij pas op latere leeftijd een licht verstandelijke beperking wordt geconstateerd of die op latere leeftijd op het niveau hiervan zijn gaan functioneren. Het is zaak meer begrip te hebben voor mensen met een lichte verstandelijke beperking. Door het aanpassen van onze verwachtingen, eisen en communicatie halen we het beste in hen naar boven en doen zij de zo noodzakelijke succeservaringen op. Als we het voor elkaar krijgen ons aan te passen aan de mogelijkheden, onmogelijkheden en vaardigheden van mensen met een licht verstandelijke beperking, dan kunnen zij net zo goed actief deelnemen aan de huidige maatschappij.

Informatiefilm LVB: Buiten de lijntjes kleuren

Bekijk de video