Kenmerken van een matig tot ernstige verstandelijke beperking zijn:
Verder is de Intelligentie Quotiënt beduidend lager dan bij een lichte verstandelijke beperking:
De levensverwachting van mensen met een matige tot ernstige VB groeit, maar is nog altijd korter dan bij de algehele bevolking. Veel voorkomende gezondheidsproblemen zijn epilepsie slechthorendheid, slechtziendheid, reflux en slikproblemen. Vaak zijn bijkomende ziektebeelden, ofwel co-morbiditeiten, aanwezig als gevolg van genetische stoornissen, kwetsbaarheid van het orgaansysteem, ziekten aan de luchtwegen en aangeboren hartafwijkingen.
Een deel van mensen met een matige tot ernstige VB is gevoelig voor psychiatrische problematiek. Dit kan genetisch bepaald zijn, maar komt ook doordat deze groep mensen problemen heeft met het begrijpen van de omgeving. Er is dus naast lichamelijke kwetsbaarheid ook sprake van maatschappelijke kwetsbaarheid.