Terug naar overzicht

Hoe communiceer ik bij een matig tot ernstige verstandelijke beperking?

Hoofdcategorie

U bevindt zich hier

De communicatie met mensen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking verloopt totaal anders. Vaak is er bij de cliënt sprake van gebrekkige spraak, een andere lichaamstaal en uiten zij gevoelens en emoties anders.

De signalen die mensen met een VB geven zijn vaak moeilijk waarneembaar en lastig te herkennen of interpreteren (Medische zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, Braam e.a. 2014). Ook kunnen neurologische, motorische, zintuiglijke en psychiatrische stoornissen de communicatie verstoren.

Veel voorkomende valkuilen in de communicatie met mensen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking zijn:

  • Overschatting (het ontwikkelingsprofiel is disharmonisch)
  • Sociaal gewenst gedrag (pleasen)
  • Napraten
  • Vertraagde informatieverwerking

Onderstaande punten kunnen nuttig zijn bij de communicatie en hulpverlening:

  • Zelfreflectie: Ben ik goed afgestemd op deze persoon?
  • Wees ontvankelijk voor de communicatieve signalen
  • Gebruik eenvoudige woorden en korte zinnen
  • Vermijd ontkenningen (dit is te ingewikkeld)
  • Wacht minimaal enkele seconden met een reactie (ivm de vertraagde informatieverwerking van de client)
  • Herhaal regelmatig wat er besproken is
  • Vul de verbale communicatie aan met lichaamstaal of visuele ondersteuning (gebaren, mimiek, pictogrammen)

Tips & tricks

  • Probeer eerst het cognitief ontwikkelingsniveau helder te krijgen, want alleen dan is het mogelijk een passend advies te geven.
  • Probeer u in te leven in de wereld van de cliënt of patiënt om deze beter te begrijpen.
  • Maak gebruik van het ondersteuningsnetwerk.